- χημική σύνθεση
- Αντίδραση μεταξύ δύο ή περισσότερων στοιχείων με αποτέλεσμα να σχηματιστεί μία ή περισσότερες ενώσεις. Οι νόμοι, που διέπουν τις συνθέσεις αυτές, έγιναν γνωστοί κυρίως μετά την εργασία του Λαβουαζιέ, οπότε η χημεία απέκτησε ποσοτικό χαρακτήρα. Ο νόμος διατήρησης της μάζας αποτελεί πράγματι τη βάση κάθε έρευνας για τις ποσοτικές αναλογίες στις ουσίες που αντιδρούν και που παράγονται, κατά την πορεία της αντίδρασης. Συστηματικές μελέτες για τις αναλογίες σύνθεσης μεταξύ οξέων και βάσεων για τον σχηματισμό αλάτων δημοσίευσε μεταξύ του 1792 και 1794 ο Ρίχτερ· αν και οι εργασίες του είναι ασαφείς, επειδή χρησιμοποίησε τις αντιλήψεις και την ορολογία της θεωρίας του φλογιστού, εκθέτει με σαφήνεια, την έννοια του χημικού ισοδύναμου. Η αυξανόμενη συσσώρευση αναλυτικών δεδομένων συνετέλεσε, στις αρχές του 19ου αι., να ανακαλυφθούν οι νόμοι των χ.σ. και χάρη στην εφαρμογή της ατομικής θεωρίας να εξηγηθούν με τρόπο σαφή και πειστικό τα έως τότε κατά προσέγγιση πειραματικά δεδομένα, έτσι ώστε να γίνει δυνατή η χρήση τους σε ακριβείς γενικεύσεις. Με τον μόνο περιορισμό, που οφείλεται στον μετασχηματισμό της μάζας σε ενέργεια, η οποία στις περιπτώσεις των συνήθων χημικών αντιδράσεων είναι αμελητέα, οι χ.σ. διέπονται από τους ακόλουθους νόμους: 1) Νόμος του Λαβουαζιέ: «Το ολικό βάρος των ουσιών που συμμετέχουν σε μια αντίδραση είναι ίσο προς το ολικό βάρος των ουσιών που παράγονται από την αντίδραση αυτή». 2) Νόμος του Προυστ: «Κάθε χημική ένωση έχει μια σταθερή σύνθεση, περιέχει δηλαδή πάντοτε τα ίδια στοιχεία σε αναλογίες βάρους ορισμένες και χαρακτηριστικές για τη συγκεκριμένη ένωση». 3) Νόμος του Ντάλτον: «Όταν δύο στοιχεία συνθέτονται για να δώσουν περισσότερες ενώσεις και διατηρείται σταθερή η ποσότητα του ενός στοιχείου, του άλλου μεταβάλλεται ανάλογα, κατά ακέραιους και γενικά απλούς λόγους». 4) Νόμος του Γκέι - Λουσάκ: «Σε μια χημική αντίδραση μεταξύ αερίων, οι όγκοι που καταλαμβάνουν τα αέρια που αντιδρούν και που παράγονται έχουν μεταξύ τους σταθερούς λόγους ακέραιους και μικρούς». Ο συσχετισμός των νόμων που δίνουν τις αναλογίες σύνθεσης κατά βάρος (ακριβέστερο θα ήταν να αναφερόμαστε στη μάζα) και του νόμου του Γκέι - Λουσάκ, που εκφράζει τις ίδιες αναλογίες κατ’ όγκον, δόθηκε από τον νόμο του Αβογκάντρο. Η μελέτη των αναλογιών κατά βάρος, μεταξύ ουσιών που μετέχουν σε μια αντίδραση, αποτελεί έναν ενδιαφέροντα τομέα της γενικής χημείας, τη στοιχειομετρία.
Dictionary of Greek. 2013.